Sistem kontrole vlasti u demokratijama počiva na međsobnoj kontroli tri (osnovne) grane vlasti – izvršne, zakonodavne i sudske, poznat pod nazivom „sistem kočnica i ravnoteže“ (checks and balances). Odnos između tri grane vlasti postavljen je ustavnim odredbama. Sam naziv najvišeg pravnog akta na srpskom jeziku upućuje na njegovu osnovnu svrhu – da zauzda odnosno ograniči („ustavi“) moć državnih institucija, odnosno pojedinaca koji su stekli da upravljaju državom, bilo na osnovu nasleža (monarhija, aristokratija), na osnovu izbora (demokratija) ili na neki drugi način.
Pored državnih institucija koje u uređenom sistemu vrše međsobnu vlast u manjoj ili većoj meri mogu da kontrolišu i grrađani. Grrađanska kontrola vlasti može biti pravno uređena (npr. odlučivanje na izborima i referendumu, pravo na vođenje postupaka protiv vlasti pred domaćim i međrodnim sudovima i drugim organima) ili faktička (npr. masovna okupljanja, građanski pokreti, građanska neposlušnost). Sličan uticaj kao i uređena kontrola vlasti može imati I uticaj koji se ostvaruje preko fluidnog “javnog mnjenja”. U tom slučaju, izloženost državnih institucija i pojedinaca koji vrše vlast u medijima, kao i nezadovoljstvo građana potezima vlasti (ili propuštanjem da preduzmu neke mere), može imati za posledicu znatno snažniju kontrolu vlasti od vođenja pravno uređenih postupaka.
Detaljnije možete pročitati studiju slučaja (OVDE)
